Melisa (Melissa Officinalis)

Melisa, melisa officinalis to roślina powszechnie znana jako środek uspokajający. Nie wszyscy jednak wiedzą, że koi nie tylko nerwy, ale i skurcze jelit, a organizm uwalnia zarówno od stresu, jak i gazów. (1)

Melisa zmniejsza napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego, dlatego polecana jest w szczególności dla osób z problemami trawiennymi na tle nerwicowym.

Współczesne badania fitochemiczne wykazują, że melisa zawiera liczne związki aktywne z grupy olejków eterycznych, triterpenoidów, kwasów fenolowych i flawonoidów.  Zarówno ekstrakty jak i oczyszczone wyizolowane związki z M. officinalis wykazywały liczne efekty farmakologiczne w testach in vitro oraz in vivo. W badaniach klinicznych z udziałem pacjentów, wykazano, że zioło to posiada działanie przeciwlękowe, przeciwwirusowe, przeciwskurczowe oraz wpływa korzystnie na nastrój i funkcje poznawcze (2)

Tynktury Elementa Mundi

Melisa w stanach lękowych i depresyjnych

Melisa oraz pozyskiwany z niej olejek eteryczny posiadają cenne właściwości uspokajające. Za działanie to odpowiadają składniki aktywne zaliczane do olejków eterycznych, przede wszystkim aldehydy terpenowe. Ze względu na wysoką siłę działania, surowiec ten jest najczęściej stosowanym ziołowym lekiem uspokajającym (3)

W ostatnich dziesięcioleciach pojawiło się wiele wyników badań potwierdzających przeciwlękowe działanie związków zawartych w M. officinalis. Można przytoczyć również testy mające na celu wytłumaczenie takiej aktywności preparatów z melisy.

Lęk i związane z nim zaburzenia neurologiczne często wynikają z niskiego poziomu hamującego neuroprzekaźnika kwasu γ-aminomasłowego (GABA). Neuroprzekaźniki to hormony sterujące aktywnością naszego układu nerwowego. GABA charakteryzuje się działaniem hamującym/łagodzącym. W badaniu in vitro na mózgu szczura badacze wykazali, że ekstrakt z M. officinalis wykazuje działanie hamujące enzym rozkładający neuroprzekaźnik GABA. Oznacza to, że po zastosowaniu preparatów z melisy stężenie GABA w mózgu wzrasta, co prowadzi do zahamowania odczuwanego lęku (4).

Potencjał przeciwlękowy i przeciwdepresyjny zioła udowodniono w wielu testach klinicznych. W jednym z nich badacze sprawdzili wpływ melisy na 55 dorosłych pacjentów cierpiących z powodu łagodnego kołatania serca o charakterze nerwowym. Naukowcy zbadali zdolność hamowania depresji, lęku i bezsenności przez M. officinalis u uczestników badania. W teście podawano pacjentom przez 14 dni, dwa razy dziennie, kapsułkę zawierająca 500 mg suchego ekstraktu. Ostatecznie wykazano, że melisa zmniejszyła znacząco poziom bezsenności i lęku u uczestników z grupy badawczej, w porównaniu z grupą placebo. Jednocześnie terapia była nieskuteczna u pacjentów z objawami ciężkiej depresji (5,6).

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27167460/ 2016, 188, 204–228, doi:10.1016/j.jep.2016.05.010.

Bioassay-guided fractionation of lemon balm (Melissa officinalis L.) using an in vitro measure of GABA transaminase activity – PubMed (nih.gov)

Heart palpitation relief with Melissa officinalis leaf extract: double blind, randomized, placebo controlled trial of efficacy and safety – PubMed (nih.gov)

Melisa w trakcie miesiączki

Melisa jest ziołem zalecanym w medycynie ludowej na dolegliwości związane z menstruacją. Istnieją badania kliniczne wskazujące na potencjał tego zioła w łagodzeniu objawów PMS (zespołu napięcia przedmiesiączkowego)(6). Melisa posiada również łagodne działanie spazmolityczne wobec mięśni gładkich, dzięki któremu może być podawana jako delikatny środek łagodzący ból w trakcie okresu.

Heart palpitation relief with Melissa officinalis leaf extract: double blind, randomized, placebo controlled trial of efficacy and safety – PubMed (nih.gov)

 

Melisa na sen

Melisa jest powszechnie znanym tradycyjnym łagodnym środkiem nasennym. Jej niepodważalną zaletą w odniesieniu do leków syntetycznych dostępnych na receptę, jest brak poważnych działań niepożądanych związanych z jej stosowaniem. Melisa jest składnikiem preparatów aptecznych zarejestrowanych jako leki wspomagające zasypianie, a jej działanie w tym zakresie zostało potwierdzone badaniami. W jednym z testów klinicznych sprawdzano wpływ surowca na pacjentów hospitalizowanych z powodu poważnych oparzeń, z objawami depresji i ostrej bezsenności będących konsekwencją silnego bólu. Uczestnikom badania podawano 2,5 g melisy dwa razy dziennie przez 20 dni. Ostatecznie wykazano, że długość i jakość snu u pacjentów przyjmujących preparat ziołowy, znacząco wzrosła w porównaniu z grupą placebo (6,7).

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34449930/ 2021, 35, 6690–6705, doi:10.1002/ptr.7252.

W jakich sytuacjach nie powinno się przyjmować melisy?

  • Preparatów opartych na melisie lekarskiej nie powinny stosować osoby uczulone na tę roślinę lub z alergią na któryś z gatunków zaliczanych do Lamiaceae pokrzywa.
  • Zioło to jest często polecane jako środek uspakajający dla kobiet w ciąży. Ta grupa pacjentek powinna jednak zachować ostrożność w przyjmowaniu melisy, ponieważ istnieją przypuszczenia, że może opóźnić wystąpienie skurczów.

W jakich sytuacjach nie powinno się przyjmować melisy

Interakcje ashwagandhy z lekami

Interakcje z lekami

  • Melisy nie powinno się łączyć z innymi lekami uspokajającymi – zarówno z silnymi preparatami na receptę jak i łagodnymi ziołowymi.
  • Zioło może wpływać na działanie leków podawanych w trakcie operacji chirurgicznych. Z tego względu nie powinno się przyjmować melisy przez 2 tygodnie przed zabiegiem.

Autor: Doktor Nauk Farmaceutycznych Sara Janowska

Piśmiennictwo:

  1. Siła Ziół; Patrycja Machałek
  2. Shakeri, A.; Sahebkar, A.; Javadi, B. Melissa Officinalis L. – A Review of Its Traditional Uses, Phytochemistry and Pharmacology. Journal of Ethnopharmacology https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27167460/ 2016, 188, 204–228, doi:10.1016/j.jep.2016.05.010.
  3. Nurzynska-Wierdak, R. “Melisa Lekarska (Melissa Officinalis L.)–Skład Chemiczny i Aktywność Biologiczna.” . Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio EEE: Horticultura 23.1 (2013).
  4. Awad, R.; Muhammad, A.; Durst, T.; Trudeau, V.L.; Arnason, J.T. Bioassay-Guided Fractionation of Lemon Balm ( Melissa Officinalis L.) Using an in Vitro Measure of GABA Transaminase Activity. Phytotherapy Research https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19165747/ 2009, 23, 1075–1081, doi:10.1002/ptr.2712.
  5. Alijaniha, F.; Naseri, M.; Afsharypuor, S.; Fallahi, F.; Noorbala, A.; Mosaddegh, M.; Faghihzadeh, S.; Sadrai, S. Heart Palpitation Relief with Melissa Officinalis Leaf Extract: Double Blind, Randomized, Placebo Controlled Trial of Efficacy and Safety. Journal of Ethnopharmacology https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25680840/ 2015, 164, 378–384, doi:10.1016/j.jep.2015.02.007.
  6. Ghazizadeh, J.; Sadigh‐Eteghad, S.; Marx, W.; Fakhari, A.; Hamedeyazdan, S.; Torbati, M.; Taheri‐Tarighi, S.; Araj‐khodaei, M.; Mirghafourvand, M. The Effects of Lemon Balm ( Melissa Officinalis L.) on Depression and Anxiety in Clinical Trials: A Systematic Review and Meta‐analysis. Phytotherapy Research https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34449930/ 2021, 35, 6690–6705, doi:10.1002/ptr.7252.
  7. Chehroudi, S.; Fatemi, M.J.; Saberi, M.; Salehi, S.H.; Akbari, H.; Samimi, R. Effects of Melissa Officinalis L. on Reducing Stress, Alleviating Anxiety Disorders, Depression, and Insomnia, and Increasing Total Antioxidants in Burn Patients. Trauma Mon 2016, Inpress, doi:10.5812/traumamon.33630.