Ashwagandha (Witania somnifera)
We współczesnym świecie zbyt wysoki poziom stresu stał się globalnym problemem prowadzącym do rozwoju chorób cywilizacyjnych. Stres wpływa niekorzystnie na funkcjonowanie ludzkiego układu nerwowego pogarszając zdolności poznawcze, jakość snu oraz ogólny stan dobrostanu psychicznego. W odpowiedzi na ten problem pacjenci coraz częściej poszukują preparatów ziołowych mogących pomóc przezwyciężyć te problemy. Ashwagandha (Witania somnifera) jest jedną z najważniejszych substancji roślinnych pojawiających się w Ajurwedzie, gdzie przypisywano jej korzystny wpływ na obniżenie poziom stresu oraz poprawę pamięci. Obecnie wiele badań naukowych potwierdza te właściwości. Jednocześnie warto zaznaczyć, że zioło to nie zostało do tej pory zarejestrowane jako lek i jego stosowanie należy traktować jako suplementację mającą na celu wsparcie prawidłowego funkcjonowania naszego układu nerwowego i odpornościowego.
Ashwagandha to potoczna nazwa witanii ospałej (Withania somnifera), rośliny z rodziny psiankowatych (Solanaceae) będącej wiecznie zielonym krzewem rosnącym w Azji (Indie i Sri Lanka), Afryce, a także w południowej Europie (Hiszpania, Włochy i Grecja). Jej tradycyjne zastosowanie terapeutyczne jest związane z niwelowaniem szkodliwego poziomu stresu. Ashwagandha zaliczana jest do kategorii ziół nazywanych adaptogenami, czyli surowców roślinnych wspierających organizm w adaptacji do szeroko pojętego obciążenia stresem oraz wspomagających utrzymanie homeostazy w ludzkim ciele. Istnieje pewna liczba badań potwierdzających te właściwości witanii ospałej, jednak jest ona niewystarczająca dla uznania preparatów z tej roślinny za leki. Ashwagandha zawiera w składzie substancje chemiczne o działaniu uspakajającym, przeciwobrzękowym, obniżającym ciśnienie krwi oraz wspierającym odporność immunologiczną.
Badania kliniczne z udziałem pacjentów dotyczące właściwości terapeutycznych ashwagandhy są dość ograniczone. Przeprowadzono jednak wiele testów in vitro oraz in vivo (na zwierzętach) wskazujących na korzystny wpływ tego surowca roślinnego na układ odpornościowy, hormonalny oraz ośrodkowy układ nerwowy. Dane z badań przeprowadzonych z udziałem ludzi potwierdzają korzystny wpływ zioła na funkcje poznawcze, obniżenie poziomu odczuwanego stresu oraz poprawę jakości snu.
Ashwagandha na stres i stany lękowe
Badania kliniczne wskazują na to, że doustne przyjmowanie ashwagandhy doustnie pomaga obniżyć poziom stresu u niektórych pacjentów. Preparaty z tej rośliny mogą również pomóc w pokonaniu problemu przyrostu masy ciała związanego ze stresem.
W podwójnie ślepym, randomizowanym, trwającym 90 dni badaniu klinicznym podawano pacjentom 300 mg ekstraktu z korzenia ashwagandhy w kapsułkach o przedłużonym uwalnianiu. Test pozwolił na ocenę wpływu zioła na funkcje poznawcze, poziom stresu, jakość snu, ogólne samopoczucie oraz reakcje na sytuacje stresowe. Ostatecznie wykazano, że przyjmowanie ekstraktu ashwagandhy wpłynęło korzystnie na pamięć, koncentrację oraz zmniejszyło poziom stresu u pacjentów.[1] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34858513/
W kolejnym badaniu klinicznym oceniono wpływ suplementu z korzenia oraz liści Ashwagandhy na poprawę zdolności poznawczych, obniżenie poziomu kortyzolu i odczuwanego poziomu stresu i lęku. Test trwał 30 dni i obejmował zarówno grupę badawczą przyjmującą ashwagandę (400 mg lub 225 mg), jak i grupę kontrolną otrzymującą placebo. W trakcie badania oceniano poziom kortyzolu w ślinie, funkcje poznawcze oraz zgłaszany przez pacjentów poziom odczuwanego stresu. Po upływie 30 dni wykazano znaczące obniżenie się poziomu niepokoju, stanów depresyjnych oraz napadów apetytu zawiązanych ze stresem w grupie przyjmującej ekstrakt z ashwagandhy. Zaobserwowano również korzystny wpływ terapii na pamięć wzrokową, szybkość psychomotoryczną oraz zdolności wykonawcze. Odnotowano również obniżenie się poziomu kortyzolu u pacjentów przyjmujących preparat z witanii ospałej. [2] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34838432/
Ashwagandha na stres i stany lękowe
Badania kliniczne wskazują na to, że doustne przyjmowanie ashwagandhy doustnie pomaga obniżyć poziom stresu u niektórych pacjentów. Preparaty z tej rośliny mogą również pomóc w pokonaniu problemu przyrostu masy ciała związanego ze stresem.
W podwójnie ślepym, randomizowanym, trwającym 90 dni badaniu klinicznym podawano pacjentom 300 mg ekstraktu z korzenia ashwagandhy w kapsułkach o przedłużonym uwalnianiu. Test pozwolił na ocenę wpływu zioła na funkcje poznawcze, poziom stresu, jakość snu, ogólne samopoczucie oraz reakcje na sytuacje stresowe. Ostatecznie wykazano, że przyjmowanie ekstraktu ashwagandhy wpłynęło korzystnie na pamięć, koncentrację oraz zmniejszyło poziom stresu u pacjentów.[1] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34858513/
W kolejnym badaniu klinicznym oceniono wpływ suplementu z korzenia oraz liści Ashwagandhy na poprawę zdolności poznawczych, obniżenie poziomu kortyzolu i odczuwanego poziomu stresu i lęku. Test trwał 30 dni i obejmował zarówno grupę badawczą przyjmującą ashwagandę (400 mg lub 225 mg), jak i grupę kontrolną otrzymującą placebo. W trakcie badania oceniano poziom kortyzolu w ślinie, funkcje poznawcze oraz zgłaszany przez pacjentów poziom odczuwanego stresu. Po upływie 30 dni wykazano znaczące obniżenie się poziomu niepokoju, stanów depresyjnych oraz napadów apetytu zawiązanych ze stresem w grupie przyjmującej ekstrakt z ashwagandhy. Zaobserwowano również korzystny wpływ terapii na pamięć wzrokową, szybkość psychomotoryczną oraz zdolności wykonawcze. Odnotowano również obniżenie się poziomu kortyzolu u pacjentów przyjmujących preparat z witanii ospałej. [2] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34838432/
Ashwagandha na problemy ze snem
Wyniki badań klinicznych wskazują na to, że doustne przyjmowanie ashwagandhy poprawia długość i jakość snu.
Skuteczność witanii ospałej w terapii bezsenności jest dość dobrze udokumentowana w literaturze naukowej. Dostępnych jest pięć randomizowanych badań klinicznych potwierdzających te właściwości ekstraktów z ashwagandhy. Korzystny wpływ na sen był największy w przypadku dorosłych ze zdiagnozowaną bezsennością, przyjmujących dawkę ekstraktu 600 mg/dobę przez okres dłuższy niż 8 tygodni. Uczestnicy przeprowadzanych badań nie zgłaszali żadnych poważnych skutków ubocznych przyjmowania substancji roślinnej. [3]
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0257843
Wpływ ashwagandhy na układ odpornościowy
Badania in vivo z udziałem zwierząt wskazują na korzystny wpływ ekstraktów z ashwagandhy na odporność na poziomie komórkowym.
W testach in vivo wykazano, że zawarte w ashwagandzie glikozydy witanolidowe aktywują mysie makrofagi oraz nasilają fagocytozę. Ekstrakt z W. somnifera w innym badaniu na myszach doprowadził do znaczącego wzrostu stężenia hemoglobiny, liczby czerwonych i białych krwinek oraz liczby płytek krwi. [4]
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0378874195013180
W badaniu klinicznym z udziałem pacjentów wykazano, że podawanie ekstraktu z korzenia ashwagandhy w dawce 6 ml dwa razy dziennie przez 4 dni spowodowało wzrost ekspresji CD4, jak również aktywację komórek NK stanowiących podstawową populację komórek układu odpornościowego. [5] https://www.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/acm.2008.0215
W jakich sytuacjach nie powinno się brać ashwagandhy?
Ciąża
Karmienie piersią
Choroby autoimmunologiczne, takie jak stwardnienie rozsiane (MS), toczeń oraz reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)
Planowana operacja chirurgiczna
Choroby tarczycy
Istnieją podejrzenia, że ashwagandha może wywoływać poronienia.
Brakuje danych pozwalających stwierdzić, czy ashwagandha jest bezpieczna podczas karmienia piersią.
Ashwagandha może wywołać wzmożoną aktywację układu odpornościowego, co może nasilić objawy chorób autoimmunologicznych.
Ashwagandha może wpłynąć na reakcje układu nerwowego na znieczulenie. Zaleca się, aby zrezygnować z przyjmowania tego zioła na co najmniej 2 tygodnie przed planowaną operacją.
Ashwagandha może podnosić poziom hormonów tarczycy.
Interakcje ashwagandhy z lekami
Leki na cukrzycę
Leki na nadciśnienie
Leki immunosupresyjne
Benzodiazepiny
Leki na niedoczynność tarczycy
Ashwagandha może obniżać poziom cukru we krwi. Przyjmowanie ashwagandhy razem z lekami przeciwcukrzycowymi może spowodować niebezpieczny spadek poziomu cukru we krwi.
Ashwagandha może obniżać ciśnienie krwi. Przyjmowanie ashwagandhy wraz z lekami obniżającymi ciśnienie krwi może powodować zbyt niskie ciśnienie krwi.
Ashwagandha stymuluje aktywność układu odpornościowego. Niektóre leki, takie jak te stosowane po przeszczepie, zmniejszają aktywność układu odpornościowego. Przyjmowanie ashwagandhy razem z tymi lekami może zmniejszyć siłę działania tych leków.
Przyjmowanie ashwagandhy z lekami uspokajającymi z grupy benzodiazepin może powodować problemy z oddychaniem oraz nadmierną senność. Należy uważać również na inne leki o działaniu uspokajającym.
Ashwagandha może zwiększać ilość wytwarzanego przez organizm hormonu tarczycy. Przyjmowanie ashwagandhy z tabletkami hormonów tarczycy może prowadzić do zbyt wysokiego stężenia hormonów tarczycy w organizmie oraz nasilać działania uboczne leków.
Piśmiennictwo:
- Gopukumar, Kumarpillai, Shefali Thanawala, Venkateswarlu Somepalli, T. S. Rao, Vijaya Bhaskar Thamatam, and Sanjaya Chauhan. “Efficacy and safety of ashwagandha root extract on cognitive functions in healthy, stressed adults: a randomized, double-blind, placebo-controlled study.” Evidence-based Complementary and Alternative Medicine2021 (2021).
- Remenapp, A., K. Coyle, T. Orange, T. Lynch, D. Hooper, S. Hooper, K. Conway, and H. A. Hausenblas. “Efficacy of Withania somnifera supplementation on adult’s cognition and mood.” Journal of Ayurveda and Integrative Medicine13, no. 2 (2022): 100510.
- Cheah, Kae Ling, Mohd Noor Norhayati, Lili Husniati Yaacob, and Razlina Abdul Rahman. “Effect of Ashwagandha (Withania somnifera) extract on sleep: A systematic review and meta-analysis.” PloS one16, no. 9 (2021): e0257843.
- Ziauddin, Mohammed, Neeta Phansalkar, Pralhad Patki, Sham Diwanay, and Bhushan Patwardhan. “Studies on the immunomodulatory effects of Ashwagandha.” Journal of ethnopharmacology50, no. 2 (1996): 69-76.
- Mikolai, Jeremy, Andrew Erlandsen, Andrew Murison, Kimberly A. Brown, William L. Gregory, Padma Raman-Caplan, and Heather L. Zwickey. “In vivo effects of Ashwagandha (Withania somnifera) extract on the activation of lymphocytes.” The Journal of Alternative and Complementary Medicine15, no. 4 (2009): 423-430.
- https://www.drugs.com/npp/ashwagandha.html#fandc-np5333.b47